نقش شما در پیشرفت علوم چیست؟
یکی از مزایای زندگی در این دوران اینه که لازم نیست برای یادگیری علوم و فناوری حتما در دانشگاهی نام نویسی کنید و مدرس خصوصی داشته باشید. با داشتن یک وسیله هوشمند (PC، لپ تاپ، تبلت، موبایل، …) و اینترنت پرسرعت، گنجینه ای از دانش بشری در دستان شماست. اگر علاقه مند به مبحثی باشید میتونید خیلی راحت ویدیوهای آموزشی و دوره های اون مبحث رو دانلود و تماشا کنید. در یوتیوب میتونید دانشجوی پیشرفته ترین مباحث با بهترین استادهای دنیا در بهترین دانشگاه های دنیا باشید.
با وجود تمام این امکانات قرار نیست همه ی افراد جامعه دانشمند و متخصص علوم پایه و مهندسی بشن! جامعه به راننده تاکسی و نظافتچی هم احتیاج داره! اما همه ی افراد جامعه از کوچک تا بزرگ، از کارگر تا پزشک و از هر قشری میتونن سهمی در پیشرفت علوم و فناوری داشته باشن!
برای افرادی که به علوم و تحقیقات علاقه مندند اما به هر دلیلی تخصصی در این زمینه ندارن و یا مشغول مشاغل غیر اکادمیک هستن راه های زیادی فراهم شده که بتونن در اکتشافات و اختراعات جدید سهیم باشن. Citizen Science یا علم مردمی دسته ای از این فعالیت ها هستن. در این دسته از تحقیقات راه های متنوعی برای مشارکت شهروندان عادی در تحقیقات آکادمیک در نظر گرفته شده.
پردازش کنید
شما میتونید پردازنده کامپیوترتون رو در مواقعی که ازش استفاده نمیکنید به دانشمندان قرض بدید! اینطوری میتونن دیتاهای عظیمی رو خرد کنن و از طریق اینترنت بین کامپیوترهای شما پخش کنند و نتیجه پردازش رو جمع آوری کنن.
یکی از این پروژه ها Boinc هست که به وسیله اون میتونید تو پردازش داده های واقعی مشارکت کنید. حتی میتونید انتخاب کنید که دوست دارید به کدام تیم یا موضوع تحقیقاتی کمک کنید. یادمه وقتی 14 یا 15 سالم بود از طریق این برنامه تو پروژه های SETI (جستجو برای هوش فرازمینی) و LHC (برخورد دهنده بزرگ هادرونی در سرن) شرکت می کردم و با وجود اینکه هیچ کاری جز قرض دادن پردازنده ام نمیکردم اما خرکیف میشدم و Certificate های مشارکت رو میچسبوندم به دیوار اتاقم! 😀
بازی کنید!
یکی دیگه از راه های مشارکت مردمی در تحقیقات بازی کردنه! امروزه دست هر کسی یک تلفن هوشمند یا تبلت هست و ساعت های زیادی صرف گردش در شبکه های اجتماعی و بازی های اعتیاد آور میشه. برای همین گروهی از محققین تصمیم گرفتن تا بازی هایی طراحی کنن که علاوه بر سرگرم کردن مخاطبان، دست آوردی هم برای پیشرفت تحقیقات داشته باشن. مثلا اگه به زیست شناسی سلولی و مولکولی علاقه دارید میتونید با بازی Fold it به دانشمندان در کشف و مطالعه پروتئین ها و حتی درمان بیماری ها کمک کنید! یا اگه به فیزیک کوانتوم علاقه دارید میتونید Quantum moves رو بازی کنید و در عملی شدن کامپیوترهای کوانتومی مشارکت داشته باشید.
تحلیل کنید!
با اینحال اگر بازهم قصد مشارکت جدی تر و فعال تری در تحقیقات دارید میتونید از برنامه هایی که مخصوص این موضوع طراحی شده استفاده کنید. مثلا میتونید از طریق Zooniverse در موضوعات متنوعی مثل نجوم، زیست شناسی، تغییرات اقلیمی، باستان شناسی و … مشارکت کنید.
اخیرا توسط دوستی با کمپین جستجوی سیارک که توسط IASC برگذار میشه آشنا شدم و تونستم با استفاده از نرم افزار مخصوص و تحلیل دیتاهای واقعی 6 جسم متحرک نامزد سیارک پیدا کنم.
موفقیت Citizen science
این فعالیت ها علاوه بر تاثیر خوبی که بر آگاهی عمومی و دانش مردم عادی در جامعه دارن، نتایج خوبی هم داشتن و در زمینه های زیادی به پیشرفت علوم و فناوری کمک کردن. مثلا با استفاده از دیتاهای تولید شده (و یا تحلیل شده) توسط کاربران Zooniverse چندین مقاله منتشر شده.
در نهایت فکر میکنم اینکه مردم بجای اتلاف وقت در شبکه های اجتماعی، کمی فعالیت های علمی بکنن (حداقل یه بازی علمی بکنن!) چیز خوبیه و میتونه نتایج خوبی داشته باشه.
جستجو کنید
چیزهایی که من در این مطلب به اونها اشاره کردم تنها چند مثال کوچیک از Citizen science بود. شما میتونید با جستجوی وب با پروژه های زیادی آشنا بشید. فردا رو چه دیدی! شاید شما هم علاقه مند به موضوع خاصی شدید و مسیر زندگیتون عوض شد!
